قیام زید بن علی از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بوده و برای این قیام علل و انگیزه های مختلفی بر شمرده شده اند . این قیام را می‌توان تحت عنوان جنبش‌های «دگرگون ساز» نامید؛ اما چرا جنبش دگرگون ساز زید ماهیتی اصلاحی دارد؟ فرضیه پژوهش این است که ماهیت اصلاحی خیزش زید بن علی، ریشه در آموزۀ امربه‌معروف ونهی از منکر و نتایج مترتب بر قیام برای انجام این آموزه دارد.در این پژوهش به روش توصیفی،تحلیلی ، با مفهوم شناسی انقلاب و قیام ، نسبت آن با اصلاح اسلامی مورد بررسی قرار گرفت و مفهوم اصلاح اسلامی را در قیام زید بن علی در چارچوب آموزۀ اسلامی امربه معروف به معروف و نهی از منکر تبیین شده است، از این منظر قیام زید، شورشی زودگذر نبود بلکه اصلاحی دگرگون ساز بر شالودۀ آموزۀ اصلاح طلبانه امربه معروف ونهی از منکر است. که اثرات بلندمدتی برجای گذاشت و مبنای نظری و اعتقادی فرقۀ زیدیه وقیامگران بعدی را فراهم ساخت.
)