مطالعه نامهها بهعنوان مستندات تاریخی در شناخت عملکرد بازیگران سیاسی دوره خلافت علی (ع)، نقش ارزندهای در غنای پژوهشهای تاریخ اسلام دارد. در این بین تحلیل رفتار سیاسی عبدالله بن قیس، مشهور به ابوموسی اشعری از منظر نامهها و تطبیق آن با گزارشهای تاریخی از رفتار وی در عصر خلافت علی(ع)، هدف این پژوهش است. این پژوهش با روش تحلیلی و توصیفی از طریق احصای جملات و واژههای معنادار مندرج در نامهها و مقایسه بین آنها و نیز مشاهدات تاریخی در منابع از نوع رفتار ابوموسی، به دنبال پاسخ به این سئوال است که تا چه میزان ادعاهای موجود در نامههای ابوموسی اشعری با رفتار سیاسی او مطابقت دارد؟ استخراج نکات محوری مانند رفتار دشمنانه، خائنانه، ناسپاسانه، عدم اطاعتپذیری، نفاق، فریبخوردگی و بیخبری ابوموسی در نامههای دیگران، خصوصا علی (ع) و ادعای ابوموسی اشعری مبنی بر دوری از فتنه، عمل به رضای خدا، نفع رساندن به مردم و نیز پشیمانی گناه از سوی دیگر، با مجموعه اقدامات وی، ارزیابی گردید که نتایج آن، حکایت از عدم انطباق میان ادعاها و رفتار سیاسی او در این برهه از تاریخ اسلام دارد.