دانشجوی دکتری تاریخ تشیع اثنا عشری دانشگاه ادیان و مذاهب قم
چکیده
عاشورا از روزگار نخست تا کنون، موضوع پرکششی برای پژوهشگران مختلف بوده است. مقاله پیش‌رو با رویکرد کیفی و تحلیل گفتمانی، زمانه 1340 تا 1390 جامعه ایرانی را کاویده، و گفتمان‌های عاشوراپژوهی این دوره تاریخی را بررسی و تحلیل کرده است. مسئله اصلی این پژوهش، کشف گفتمان‌های مهم در عاشوراپژوهی در مقطع تاریخی یادشده است. روش تحقیق در این مقاله، کیفی است و در آن از روش، تحلیل گفتمان لاکلا و موفه استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، سه گفتمان برتر این دوره پنجاه‌ساله که یا در طول هم، یا هم‌زمان با هم جریان داشته‌اند، عبارت‌اند از: گفتمان انقلابی، اصلاحی و احساسی ـ عاطفی. بررسی ادبیات عاشوراپژوهی، نشانگر تأثیر اوضاع اجتماعی ـ سیاسی و چالش سنت و تجدد بر این رویکردها و گفتمان‌هاست. همچنین برآیند پژوهش، نشان از یک گفتمان فعال، ولی پنهان دارد. یعنی گفتمان اخلاقی که از دید مورخین و پژوهشگران مغفول مانده؛ ولی این پژوهش به آن پرداخته است.
)